“این است کتاب ما که حقیقت را بر شما بیان می کند.”
سخن از «غدیر خم»، سخن از نبآ عظیم یا همان «خبرِ بزرگ الهی» است؛ سخن از کمال دین و تمامیت نعمت و رضایت پروردگار است که در کتاب مبین (قرآن) آمده و در سنّت نبوی، با سندهای متواتر و پیوسته تا امروز، گزارش شده است.
پیرامون حدیث غدیر حقایقی ناب وجود دارد و جنب و جوش های غرض آلود و شست و شوهای مغزی نیز دیده می شود که در آن خصوص، بی پرده سخن خواهم گفت و حقیقت را به خالصانه‌ترین و بهترین وجه برای خواننده‌ی عزیز آشکار خواهم ساخت.
همچنین با آوردن نام شاعران غدیر و نمونه اشعارشان درکنار حدیث غدیر، شهرت و تواتر آن در هر نسل به اثبات می‌رسد تا روشن گردد که آن، واضح ترین خبری است که در نظم و نثر بر زبان ها جاری گشته است.
ما این کار را خدمت دینی می دانیم و آن را بالا بردن کلمه ی حق به حساب می آوریم و طرح آن را مایه‌ی حیات و عزّت امّت مسلمان می شماریم. بدین وسیله یاد جاویدان امام علی بن ابی طالب (ع) را دوام بخشیده و مراتب والای اردات خود را به ساحت و پیشگاه مقدس صاحب ولایت کبری ابراز می داریم (از مقدمه علامه امینی).
در این بخش، پس از نقل واقعه غدیر در سال دهم هجرت که پس از آخرین حج رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و به دستور الهی به وقوع پیوست و نیز یاد کردِ خطابه‌ی آن حضرت و نصّ اعلام جانشینیِ امیرالمؤمنین (ع)، اشاره شده که همه امّت مسلمان در نقل آن، یک صدایند و در تمام دنیا و در بستر زمین جز آن واقعه اسلامی، غدیر دیگری وجود ندارد.
در فصل‌های هفت‌گانه‌ی این کتاب، به ترتیب، موضوعات زیر را می‌خوانیم:
- یکصد و ده نفر از اصحاب پیامبر (ص) که حدیث غدیر را به طور مستقیم روایت کرده‌اند و برخی در صحنه حضور داشته‌اند. علامه امینی نام همه آن ها را در الغدیر بزرگ آورده است و به شماری اندک در این فصل اشاره شده است.
- هشتاد و چهار تن از تابعین که پس از صحابه طبقه ای را تشکیل می دهند، و حدیث غدیر را با سندهای پیوسته روایت کرده اند. علامه نام تمام آنها را در کتاب بزرگ الغدیر یاد کرده و نام تعدادی از آنان در فصل آمده است.
- غیر از دو گروه قبلی، دانشمندان و مؤلفان و مصنّفان هم در قرون اسلامی با ذکر آن حدیث، آثار خود را آراسته‌اند. علامه امینی نام سیصد و شصت تن را آورده و در این فصل از هر قرن از قرون دوم تا چهاردهم، تعدادی ذکر شده‌اند.
- عده‌ای از مؤلفان مسلمان تألیف ویژه ای برای حفظ حدیث غدیر داشته‌اند که نام بیست و شش نفر از آنان در الغدیرِ سترگ آمده است. نام برخی در این فصل ذکر می‌شود.
- گفتمان هایی با حجّت آوردن از حدیث غدیر که از قرون نخست تاکنون در استدلال به حقانیّتِ آن بیان شده اند. در این فصل ۲۲ گفتار از امیرالمومنین (علیه السلام)، حضرت زهرا (سلام الله علیها)، حسنین (علیهما السلام) و برخی صحابه و دیگرانی که در شرایط مختلف به آن استدلال کرده‌اند، ذکر‌شده است.
- غدیر در آیات قرآن نیز آمده و مفسرانی از اهل سنت به آن اشاره داشته‌اند. مثلاً:
• درشأن نزول آیه تبلیغ (مائده/۶۷)، سی‌تن از مفسران اهل سنت به ماجرای غدیر پرداخته‌اند که اولین آنها طبری و آخرینشان محمد عبده مصری است؛
• همچنین در آیه اکمال دین (مائده/۳) که از آیات نازل شده در روز غدیر است و امامیه از روزگار نخست بر آن اتفاق نظر دارند، شانزده تن از مفسران اهل سنت، نزول آیه را در واقعه غدیر و روز هیجدهم ذی‌حجه پذیرفته و نقل کرده‌اند؛
• در مورد عذابی که رخ داد (معارج/۱-۲)، بیست و نه نفر از مفسران و نویسندگان اهل تسنن، شأن نزولش را واقعه غدیر دانسته‌اند. مرحوم علامه به برخی شبهات در این زمینه نیز پاسخ می‌دهد. - عید گرفتن غدیر در اسلام حتی بین غیرشیعه مطرح بوده و هست و به زمان پیامبر (ص) بر می‌گردد و تهنیت گویی به امیر مؤمنان از همان روز انتصاب به مقام ولایت آغاز شده است. علامه امینی، شصت مورد از نقل تهنیت گویی های شیخین توسط افرادی مانند طبری پرداخته‌است. همچنین پیامبر اکرم (ص)، در این روز با دست شریفش عمامه ای خاص به نام “سحاب” بر سر علی (ع) بست که این اقدام در میان عرب مشابه تاج‌گذاری بوده و توسط افرادی مثل غزالی نقل شده است.
در مورد سند حدیث غدیر علّامه امینی، به نام و نشان چهل و سه تن از مؤلفان اهل سنت پرداخته که سند این حدیث را صحیح و حسَن و قابل قبول دانسته‌اند و به شبهات مخالفان در این زمینه پاسخ داده است. در نتیجه قطعی است که حدیث غدیر از ناحیه مقدس نبوی صادر شده و از دو لب مبارک ایشان شنیده شده است. دلالت حدیث غدیر نیز بر امامت مولای ما امیرالمؤمنین (ع) روشن است و شکی نیست که کلمه “مولی” در این حدیث، “اولی”(سزاوارتر) معنی می‌دهد، چنانچه چهل و دو نفر از مفسران، همین‌گونه تفسیر کرده‌اند. روایت خطیب بغدادی از ابوهریره که حدیث‌شناسان، سند آن را تأیید کرده‌اند و روزه‌ی روز هیجدهم ذی‌حجه، ارزشمند و معادل شصت ماه روزه می داند، نشان می‌دهد که این روز، روزِ تقرب به خدا و فرصت عبادت و بندگی است و از این رو نماز، دعا، روزه، احسان و اطعام در آن، مستحب است و جشن و ابراز شادمانی، در آن روز امری پسندیده است.
امیدواریم مطالعه این گزارش مختصر، خواننده گرامی را به بررسی بیشتر کتاب “الغدیر همراه” و نیز کتاب سترگ “الغدیر” تشویق کند، کتابی که گوشه ای از عشق و التهاب مهرِ علی (ع) در اعماق وجود مشتاقی دلباخته و به حقیقت پیوسته‌ای است که در بارگاهِ امیرمؤمنان زانوی ادب بر زمین می‌زد، درد دل می‌کرد و بر مظلومیت او اشک می‌ریخت و باران‌سان، سرشک از دیدگان فرو می‌بارید … “علامه امینی”، روحش شاد و راهش پر رهرو باد …