امامت و ولایت اهل بیت علیهم السلام در قرآن

از جمله آیاتی که دلالت بر امامت و ولایت و مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام دارد آیه «هدایت» است. خداوند متعال می فرماید:
( … إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ) (سوره رعد، آیه ۷)
تو تنها بیم دهنده‏ ای، و برای هر گروهی هدایت کننده‏ ای است (و اینها همه بهانه است نه جستجوی حقیقت)
فریقین در ذیل این آیه روایاتی را نقل کرده اند که دلالت دارد بر این که بیم دهنده این امت رسول خداصلی الله علیه وآله است و تنها هدایت گر بعد از رسول خدا صلی الله علیه وآله، امام علی بن ابی طالب علیه السلام است. اینک آیه را با احادیثی که در ذیل آن آمده مورد بررسی قرار می دهیم:
اهل سنّت در ذیل آیه «هدایت» احادیثی صحیح السند نقل کرده، و شأن نزول آیه را پیامبر صلی الله علیه و آله و امام علی علیه السلام دانسته اند. اینک به بررسی برخی از احادیث صحیح السند می پردازیم:
1- روایت طبری
طبری از احمد بن یحیی صوفی، از حسن بن حسین انصاری، از معاذ بن مسلم، از هروی، از عطاء بن سائب، از سعید بن جبیر، از ابن عباس نقل کرده، هنگامی که آیه (إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هادٍ) نازل شد، پیامبرصلی الله علیه و آله دست خود را بر سینه اش گذارد و فرمود «من بیم دهنده ام، و برای هر قومی هدایت گری است» و با دست خود اشاره به شانه علی علیه السلام کرد و فرمود «تو هدایت گری ای علی! تنها به واسطه تو است که هدایت شوندگان بعد از من هدایت می یابند». جامع البیان، ج ۱۲ ، ص۷۲

راویان حدیث از صحابه
تعدادی از صحابه این حدیث را نقل کرده اند؛ از قبیل:
1- امام امیرالمؤمنین علیه السلام ۲- عبداللَّه بن عباس ۳- عبداللَّه بن مسعود ۴- جابر بن عبداللَّه انصاری …
جماعتی از علمای اهل سنّت این احادیث را در کتب خود نقل کرده اند؛ از قبیل: ۱- احمد بن حنبل ۲- طبری ۳- حاکم نیشابوری ۴- حبری …

دلالت حدیث
آیه (هدایت) با روایاتی که در ذیل آن وارد شده، می تواند دلالت خوبی بر امامت و ولایت و مرجعیت دینی اهل بیت علیهم السلام و در رأس آن ها امام علی علیه السلام داشته باشد و این معانی از قراینی به دست می آید:
1- مراد از هدایت در کلام پیامبر صلی الله علیه وآله، هدایت مطلق و راهنمایی به حقّ و واقع امر است، وگرنه لازم بود که گفته شود: «علماء امّتی الهادون من بعدی» علماء امت من هادیان بعد از من هستند؛ زیرا همه علما هدایت گران به دین خدایند.
2- قرینه حصری که در برخی از احادیث آمده است؛ زیرا پیامبر صلی الله علیه و آله خطاب به امام علی علیه السلام فرمود:
تنها به توسط تو است که هدایت شوندگان بعد از من به هدایت می رسند.
3- قرینه مقابله هادی با منذر؛ زیرا همان گونه که منذر یعنی رسول خدا صلی الله علیه و آله بدون هیچ قید و شرطی آمده و دلیل بر عصمت پیامبر صلی الله علیه و آله و انذار او به واقع دارد، هادی نیز بدون قید و شرط آمده است و لذا مقصود از آن افراد معصوم است که به واقع و نفس الامر هدایت می کنند.

ادامه دارد …