«إِنَّا نَحْنُ نُحْیِی الْمَوْتَى وَنَکْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَکُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْنَاهُ فِی إِمَامٍ مُبِینٍ» (قرآن کریم، سوره یس، آیه ۱۲)
ما مردگان را زنده میکنیم، و آنچه را از پیش فرستاده اند و تمام آثار آنها را مینویسیم، و همه چیز را در «کتاب» احصا کرده ایم. (ترجمه آیت الله مکارم شیرازی)
قسمتی از آیه ۱۲ سوره مبارکه یس که مربوط به علم امام می باشد، در خطبه غدیر آمده است. رسول الله (صلی الله علیه و آله) در خطبه تاکید می کند که علم امامت نزد علی بن ابیطالب (علیه السّلام) است. درباره این آیه در معانی الاخبار چنین آمده است:
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الصَّقْرِ الصَّائِغُ قَالَ حَدَّثَنَا عِیسَى بْنُ مُحَمَّدٍ الْعَلَوِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ سَلَّامٍ الْکُوفِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَبْدِ الْوَاحِدِ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَارِثُ بْنُ الْحَسَنِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ بْنِ صَدَقَهَ عَنْ أَبِی الْجَارُودِ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ الْبَاقِرِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ (ع) قَالَ: لَمَّا أُنْزِلَتْ هَذِهِ الْآیَهُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ (ص) «وَ کُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ» قَامَ أَبُوبَکْرٍ وَ عُمَرُ مِنْ مَجْلِسِهِمَا فَقَالا یَا رَسُولَ اللَّهِ هُوَ التَّوْرَاهُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْإِنْجِیلُ قَالَ لَا قَالا فَهُوَ الْقُرْآنُ قَالَ لَا قَالَ فَأَقْبَلَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیٌّ (ع) فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) هُوَ هَذَا إِنَّهُ الْإِمَامُ الَّذِی أَحْصَى اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى فِیهِ عِلْمَ کُلِّ شَیْءٍ.(۱)
احمد بن محمد بن الصقر الصائغ با اسنادی از ابوجارود از ابوجعفر نقل شده است که حضرت امام باقر (علیه السّلام) از پدرش از قول جدش (علیهم السّلام) فرمودند: «هنگامى که این آیه «وَ کُلَّ شَیْءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ» نازل شد، ابوبکر و عمر برخاستند و عرض کردند: اى پیامبر، آیا منظور از آن تورات است؟ پیامبر فرمود: خیر، عرض کردند انجیل است؟ فرمود: خیر، عرض کردند: منظور قرآن است؟ فرمود: خیر، در این حال امیرالمومنین على (علیه السّلام) به سوى پیامبر (صلی الله علیه و آله) آمد، هنگامى که چشم رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بر او افتاد فرمود: «هو هذا انه الامام الذى احصى اللَّه تبارک و تعالى فیه علم کل شىء: امام مبین این مرد است. او است امامى که خداوند متعال علم همه چیز را در او احصاء فرموده است.» (۲)
در تفسیر على بن ابراهیم از ابن عباس از خود امیرالمومنین على (علیه السّلام) نیز نقل شده است که فرمودند:
ذکر ابن عباس عن أمیر المؤمنین (صلوات الله علیه) أنه قال: «انا و الله الامام المبین أبین الحق من الباطل ورثته من رسول الله صلى الله علیه و آله.»
«به خدا سوگند من امام مبین هستم که حق را از باطل آشکار مى سازم، این علم را از رسول خدا به ارث برده و آموخته ام.»(۳)
منابع:
(۱) معانی الأخبار، صفحه ۹۵
(۲) معانى الاخبار ، صفحه ۲۲۵ – ۲۲۴
(۳) ر.ک. تفسیر نور الثقلین، جلد ۴ ، صفحه ۳۷۹