روشنفکری (۷) – نگاه ما

روشنفکری
بازدید: 93

در نوشته های پیشین، گفته شد که تلاش ما در بررسی جریان روشنفکری، در جهت به دست آوردن دیدگاهی مطابق واقع (البته تا حد مقدور) در زمینه اثر جریان روشنفکری در حوزه دین است؛ همان که با نام «روشنفکری دینی» در آثار نویسندگان معتقد و منتقد، شناخته شده.
صاحب نظران متعدّدی در این زمینه به بررسی و نقد پرداخته اند. ولی این نوشته «روشنفکری از دیدگاه روشنفکران» نیست؛ همچنین از دیدگاه جامعه شناسان، متکلّمان، فلاسفه، سیاسیّون یا هنرمندان هم نمی نگریم. در نگاه ما، اصالت با آموزه های اصیل دینی شیعی رسیده از اهل بیت علیهم السّلام می باشد و نکات مطرح شده از همین منظر خواهد بود.

گفته ایم و بنا به نیاز، باز تکرار می کنیم که:
«روشنفکری» را نه به معنای زیبای واژه اش، بلکه به معنای اصطلاحیِ «جریانی» مطرح می کنیم که نطفه اش در انقلاب فرانسه بسته شد، با انقلاب صنعتی اروپا در فرانسه و بریتانیا رشد کرد، به مبارزه با دین منحرف مسیحیّت برخواست و با همان خصوصیّات، مسافر کشورهای مسلمان گردید و به آنها راه یافت.
ناگفته نماند زمینه پیدایش آن، از قرنها قبل با وجود «فلسفه» در بین بی دینان، و «کلام» در میان دینداران، وجود داشت که همگی داعیه دار «آزاد اندیشی» بودند.

به عنوان منابع اوّلیّه برای روشنفکران ایرانی، به آثار ۳ شخص اشاره شده است: میرزا آقاخان کرمانی، میرزا ملکم خان و طالبوف تبریزی. این ۳ تن نیز، متأثّر از روشنفکر سلف خود، میرزا فتحعلی آخوندزاده بوده اند. شکل گیری شخصیّت و افکار وی نیز در منطقه قفقاز و شهر تفلیس بوده که قبل از ایران، از جریان روشنفکری اروپا تبعیّت نموده است.[۱]

دقّت نظر ما در این است که از منظر خود، نقش و میزان اثر این اشخاص و پسینیان آنها را بکاویم. مراقبت می کنیم تا با بیان جملات کلّی، از گردنه های حسّاس تاریخ و اندیشه عبور نکنیم و دقیق تر نگاه کنیم؛ تا به مدد الهی، بتوانیم با شناخت عوامل آسیب، به روش صحیح برخورد فکری با تفکّرات حال حاضر برسیم.

در نوشته آتی به بررسی اشخاص اوّلیّه ی مؤثّر در جریان روشنفکری دینی خواهیم پرداخت.

پی نوشت:
[۱] برگه «روشنفکری» در سایت wikipedia.org

برچسب ها: ایران, دین, روشنفکر, شیعه
نوشتهٔ بعدی
روشنفکری (۸) – این چند نفر
نوشتهٔ پیشین
حدیث قرطاس و عمر بن خطاب

نوشته های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.