یکی از آیاتی که در شان امام حسین (ع) نازل شده است آیه ۳۳ سوره اسراء می باشد.
«وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلَا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کَانَ مَنْصُورًا»
و نفسی را که خداوند (در همه شرایع به وی مصونیت داده و کشتن آن را) حرام نموده، جز به حق (مانند موارد قصاص، ارتداد و حدود شرعی) نکشید. و کسی که مظلوم کشته شود ما حتما برای ولیّ او تسلّطی قرار داده ایم (که می تواند قصاص کند یا دیه بگیرد یا عفو کند) پس او نباید در کشتن اسراف کند (شکنجه و مثله کند یا بیش از یک نفر را بکشد) زیرا که او (به وسیله تشریع این حکم) یاری شده است (و شخص قصاص شده نیز در مقدار بیش از محکومیت، مورد یاری ما قرار دارد).(ترجمه آیت الله مشکینی)
تفسیر آیه (تفسیر نمونه):
یکی از احکامی که این آیه به آن اشاره مى کند احترام خون انسانها و حرمت شدید قتل نفس است:
«و کسى که خداوند خونش را حرام کرده است به قتل نرسانید مگر (آنجا که) به حق باشد» (وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ).
نه تنها قتل نفس بلکه کمترین و کوچکترین آزار یک انسان از نظر اسلام مجازات دارد، و مى توان با اطمینان گفت این همه احترام که اسلام براى خون و جان و حیثیت انسان قائل شده است در هیچ آئینى وجود ندارد.
ولى مواردى پیش مى آید که احترام خون برداشته مى شود، و این در مورد کسانى است که مرتکب قتل و یا گناهى همانند آن شده اند، لذا در آیه فوق با جمله «إِلَّا بِالْحَقِّ» این گونه افراد را استثناء مى کند. البته احترام به خون انسانها در اسلام مخصوص مسلمانها نیست، بلکه غیر مسلمانانى که با مسلمین سر جنگ ندارند و در یک زندگى مسالمت آمیز با آنها به سر مى برند، جان و مال و ناموسشان محفوظ است و تجاوز به آن حرام و ممنوع.
سپس به حق قصاص که براى اولیاى دم ثابت است اشاره کرده، مى گوید: «و کسى که مظلوم کشته شود براى ولى او سلطه قرار دادیم» سلطه قصاص قاتل (وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِیِّهِ سُلْطاناً). اما در عین حال «او نباید (بیش از حق خود مطالبه کند و) در قتل اسراف نماید چرا که او مورد حمایت است» (فَلا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کانَ مَنْصُوراً). آرى! اولیاى مقتول مادام که در مرز اسلام گام بر مى دارند و از حد خود تجاوز نکرده اند مورد نصرت الهى هستند. این جمله اشاره به اعمالى است که در زمان جاهلیت وجود داشت، و امروزه نیز گاهى صورت مى گیرد که احیانا در برابر کشته شدن یک نفر از یک قبیله، قبیله مقتول خونهاى زیادى را مى ریزند و یا این که در برابر کشته شدن یک نفر، افراد بى گناه و بى دفاع دیگرى غیر از قاتل را به قتل مى رسانند.
روایات:
بر اساس بعضی روایات خونخواه سیدالشهدا حضرت ولی عصر (عج) است که قرآن نیز به آن اشاره می کند، آنجا که می فرماید: «وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلَا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ إِنَّهُ کَانَ مَنْصُورًا» امام باقر (ع) درباره این جمله از آیه قرآن: «وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا» می فرمایند: کسی که مظلوم کشته شده است حسین (ع) بن علی (ع) است و آن گاه درباره این جمله آیه «فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا» فرمودند: «این اشاره به دوازدهمین امام حضرت مهدی (عج) است که انتقام خون پاک او را خواهد گرفت»
منابع روایت:
بحار الانوار، ج ۴۴، ص ۲۱۸، حدیث ۷ – تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۹۰.